Renowacja pomnika 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej

W 2020 r. Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne realizowało finansowane przez gminę Nieporęt zadanie publiczne pn. „Ochrona zabytków gminy Nieporęt, prace renowacyjno-konserwatorskie pomnika 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej”. W ramach zadania gruntownym pracom konserwatorskim i restauratorskim został poddany liczący wówczas 96 lat pomnik upamiętniający bohaterskich żołnierzy polskich, którzy zginęli w walce z bolszewikami w nocy z 14 na 15 sierpnia 1920 r. Monument został odsłonięty w 1924 r. przez Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, najwyższe władze kościelne, rządowe i samorządowe oraz weteranów walk i społeczność lokalną. Pomnik przetrwał II wojnę światową i okres PRL, jednak u progu 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej był w bardzo złym stanie technicznym. Ponadto na przestrzeni lat zniszczone zostało ogrodzenie pomnika oraz wieńcząca go niegdyś kula z wizerunkiem krzyża Virtuti Militari. W jej miejsce, w latach 90., zamontowano nieproporcjonalny krzyż.

Znając ogromną wartość historyczną, artystyczną i naukową obiektu, nawiązaliśmy współpracę z odpowiednimi instytucjami oraz najlepszymi konserwatorami. Podjęliśmy decyzję o odtworzeniu wyglądu pomnika z okresu międzywojennego z zachowaniem historycznych nawarstwień w postaci śladów po ostrzale.

Po uzyskaniu przez nas wszystkich pozwoleń, pomnik przeszedł szereg zabiegów konserwatorskich i restauratorskich. Pracom remontowo-budowlanym poddano też jego fundament oraz cokół, w którym umieściliśmy kapsułę czasu. Pochodzący z lat 90. krzyż zdemontowany podczas renowacji pomnika został – z powodu braku jakiejkolwiek izby pamięci w gminie Nieporęt – przekazany samorządowi Radzymina.

Prowadzona przez nas renowacja pomnika spotkała się z ogromnym, pozytywnym odzewem lokalnej społeczności. Była też szeroko opisywana w prasie lokalnej oraz w Internecie.

14 sierpnia 2020 r. podczas gminnych obchodów 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. pomnik został ponownie odsłonięty. Jego poświęcenia dokonał Biskup Warszawsko-Praski Romuald Kamiński.

Pełna fotorelacja z uroczystości 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. w gminie Nieporęt – link.

Chcąc uczcić Narodowe Święto Niepodległości i podkreślić dobiegający końca okrągły jubileusz Bitwy Warszawskiej, w sąsiedztwie pomnika postawiliśmy też duży dębowy krzyż. Na poziomej belce umieściliśmy napis Centesimo Anno Victoriae Varsoviensis (W Stulecie Wiktorii Warszawskiej).