Gen. Wiktor Thommée (1881-1962) – dowódca XIX Brygady 10. Dywizji Piechoty, obrońca Nieporętu w sierpniu 1920 r.

Urodził się 30 grudnia 1881 r. w Święcianach.  W 1904 r. ukończył szkołę  oficerską w Petersburgu. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905. Od 1912 do 1914 r. był słuchaczem Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego w  Petersburgu. Od 1914 r. dowodził najpierw kompanią, a  potem batalionem  w  276. pułku piechoty. W  1916 r. został mianowany  adiutantem  sztabu  48. Korpusu na  Froncie Rumuńskim. Od 25 września 1918 r. był na  Kubaniu  oficerem operacyjnym, a od 9 listopada – p.o.  szefa sztabu Wojska Polskiego na Wschodzie. Następnie pełnił funkcję  kwatermistrza, I  oficera sztabu oraz p.o. szefa sztabu  4. Dywizji Strzelców Polskich dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego. Po powrocie do kraju z dywizją Żeligowskiego, przeformowaną na 10. Dywizję Piechoty, od czerwca 1919 r. był szefem sztabu tej jednostki. 17 czerwca 1920 r. objął dowództwo  28. Pułku Strzelców Kaniowskich, a następnie XIX i XX Brygady Piechoty.

Postać  oficera jest nierozerwalnie związana z terenami gminy Nieporęt i wydarzeniami Bitwy Warszawskiej 1920 r. To on, stacjonując w Nieporęcie, w jednej z drewnianych chałup, pod nieprzyjacielskim ostrzałem dowodził obroną wsi. Thommée wyznaczył też batalion kpt. Stefana Pogonowskiego jako ten, który miał udać się w stronę Wólki Radzymińskiej, aby wesprzeć cofające się lewe skrzydło 1. Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Bohaterska walka Pogonowskiego i jego żołnierzy, choć okupiona krwią dowódcy, pozwoliła na odbicie z rąk bolszewików Zamostków Wólczyńskich i Wólki Radzymińskiej.

W okresie międzywojennym Thommée sprawował funkcję szefa sztabu Okręgu Generalnego „Brześć”, I oficera sztabu Inspektoratu Armii nr III w Toruniu, dowódcy 15. Dywizji Piechoty w Bydgoszczy oraz dowódcy Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu i Okręgu Korpusu nr IV w Łodzi.

1 września 1939 r. objął dowództwo Grupy Operacyjnej „Piotrków”, wchodzącej w skład Armii „Łódź”. 7 września objął dowództwo nad Armią „Łódź” i skierował się ku Warszawie. Po ciężkich walkach i nieudanej próbie przebicia się do Warszawy generał podjął decyzję o skierowaniu armii do Modlina, gdzie wraz z podległymi mu oddziałami podjął się bohaterskiej obrony twierdzy. 29 września, w związku z wyczerpaniem zapasów żywności, wody, lekarstw i amunicji, zdecydował się na kapitulację. Mimo honorowych warunków kapitulacji 7 listopada 1939 r. został aresztowany przez Niemców. Przebywał w kilku obozach jenieckich, m.in. w Königsteinie, Hohnsteinie, Johannisbrunnie, Murnau oraz Dössel.

Po wyzwoleniu przedostał się do Wielkiej Brytanii. Od kwietnia 1945 r. służył w  Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, lecz bez przydziału. W styczniu 1947 r. powrócił do Polski. Zmarł 13 listopada 1962 r. w Warszawie i spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Imię gen. Wiktora Thommée nosi 9. Brygada Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych w Białobrzegach, która 7 czerwca 2022 roku otrzymała sztandar ufundowany przez samorząd i mieszkańców gminy Nieporęt oraz przedsiębiorców. Na jednym z budynków osiedla wojskowego w Białobrzegach odsłonięto też pamiątkowy mural poświęcony patronowi 9. Brygady gen. Wiktorowi Thommée oraz 28. Pułkowi Strzelców Kaniowskich. 14 sierpnia 2023 r. imię gen. W. Thommée nadano mostowi na rzece Czarnej, w ciągu ul. Brukowej w Stanisławowie Pierwszym, gm. Nieporęt.

Konrad Szostek

Biogram ukazał się w Miesięczniku Historycznym “Nasza Historia”, jest też dostępny pod linkiem: https://gazetapowiatowa.pl/poradniki/nasza-historia/nasza-historia-gen-wiktor-thommee-1881-1962/